Maca (Lepidium meyenii), znana również jako peruwiański żeń-szeń, to roślina korzeniowa pochodząca z wysokich Andów w Ameryce Południowej. Ceniona od wieków za swoje właściwości odżywcze i zdrowotne, Maca zyskuje na popularności na całym świecie jako naturalny suplement diety. W artykule omówimy historię i pochodzenie Maca, jej działanie na organizm, oraz zalety wynikające z jej regularnego stosowania.

Co to jest Maca - Historia i pochodzenie | Lepidium meyenii

Maca to roślina, która od tysięcy lat odgrywała ważną rolę w kulturze i medycynie ludowej Andów, zwłaszcza w Peru. Rośnie na wysokości 4000-4500 m n.p.m., gdzie inne rośliny nie są w stanie przetrwać. Inkowie uprawiali Maca już 2000 lat temu, a pierwsze pisemne wzmianki o jej użyciu pochodzą z 1553 roku. Maca była wykorzystywana jako źródło pożywienia oraz naturalny środek na wzmocnienie organizmu, leczenie zaburzeń hormonalnych i zwiększenie płodności. Znana była także z tego, że zwiększała wytrzymałość i energię wojowników Inków przed bitwami.

Maca - Bogactwo składników odżywczych

Korzeń Maca jest prawdziwą skarbnicą wartości odżywczych. Zawiera:

  • Białka: około 10%, w tym wszystkie niezbędne aminokwasy.

  • Węglowodany: około 60%, dostarczające energii.

  • Błonnik: 8,5%, wspierający prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego.

  • Witaminy: B1, B2, B3, C i E, które wspierają metabolizm i układ odpornościowy.

  • Minerały: wapń, żelazo, magnez, potas, cynk, miedź i jod, niezbędne dla wielu procesów życiowych.

  • Nienasycone kwasy tłuszczowe: wspierające zdrowie serca i układu nerwowego.

  • Antyoksydanty: takie jak polifenole i glukozynolany, pomagające w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym.

Właściwości zdrowotne Maca

Komu pomaga Maca? Regulacja układu hormonalnego

Maca wspomaga utrzymanie równowagi hormonalnej poprzez wpływ na pracę przysadki mózgowej i podwzgórza. U kobiet pomaga w regulacji cyklu menstruacyjnego, łagodzeniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) oraz menopauzy, takich jak uderzenia gorąca, wahania nastroju czy problemy ze snem. U mężczyzn może przyczyniać się do zwiększenia poziomu testosteronu, poprawy jakości nasienia oraz wsparcia zdrowia prostaty.

Zwiększenie energii i wytrzymałości

Regularne spożywanie Maca może prowadzić do odczuwalnego wzrostu energii i poprawy wydolności fizycznej. Stabilizuje poziom cukru we krwi, zapobiegając nagłym spadkom energii i uczuciu zmęczenia. Sportowcy często korzystają z jej właściwości anabolicznych, które wspierają budowę masy mięśniowej i przyspieszają regenerację po wysiłku.

Wsparcie zdrowia psychicznego

Dzięki swoim właściwościom adaptogennym, Maca pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem oraz poprawia nastrój i koncentrację. Może wspierać funkcje poznawcze, takie jak pamięć i zdolność uczenia się, a także łagodzić objawy depresji i lęku, przyczyniając się do ogólnego polepszenia samopoczucia psychicznego.

Wspomaganie płodności

Maca od wieków jest stosowana jako naturalny środek wspierający płodność. U kobiet pomaga w regulacji owulacji i przygotowaniu organizmu do ciąży, natomiast u mężczyzn poprawia ruchliwość i liczbę plemników, zwiększając szanse na poczęcie.

Zdrowie kości

Wysoka zawartość wapnia oraz innych minerałów sprawia, że Maca może przyczyniać się do wzmocnienia struktury kości i zapobiegania osteoporozie. Regularna suplementacja wspiera gęstość kości i ich ogólną wytrzymałość.

Wsparcie funkcji tarczycy

Obecność jodu w składzie Maca wspomaga prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, która reguluje wiele procesów metabolicznych w organizmie. Dzięki temu Maca może być pomocna dla osób z niedoczynnością tarczycy, poprawiając metabolizm i poziom energii.

Maca - Właściwości adaptogenne

Jako adaptogen, Maca pomaga organizmowi przystosować się do różnych czynników stresowych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Wspiera układ odpornościowy, poprawia zdolność radzenia sobie ze zmęczeniem oraz pomaga utrzymać homeostazę organizmu w zmiennych warunkach środowiskowych.

Zastosowanie Maca

Maca jest niezwykle wszechstronnym suplementem, który można łatwo włączyć do codziennej diety. Dostępna jest w postaci proszku, kapsułek czy ekstraktów, które można dodawać do napojów, smoothie, owsianki czy wypieków. Ze względu na swój łagodny, lekko orzechowy smak, dobrze komponuje się z wieloma potrawami.

Dawkowanie Maca i łączenie z innymi suplementami

Dawkowanie: Zaleca się spożywanie 3-5 gramów Maca dziennie (około jednej łyżeczki do herbaty). Najlepiej zaczynać od mniejszych dawek i stopniowo je zwiększać, obserwując reakcje organizmu.

Sposób spożycia: Proszek Maca można mieszać z letnimi napojami, takimi jak mleko roślinne, herbata czy kawa, a także dodawać do jogurtów, koktajli i potraw.

Łączenie z innymi adaptogenami: Maca dobrze współgra z innymi adaptogenami, takimi jak żeń-szeń, ashwagandha czy różeniec górski, co może potęgować jej pozytywne działanie na organizm.

Po jakim czasie efekty suplementacji Maca?

Efekty suplementacji korzenia Maca mogą się różnić w zależności od osoby i celu, dla którego jest stosowana. Zazwyczaj pierwsze korzyści, takie jak zwiększenie poziomu energii, mogą być odczuwalne w ciągu kilku godzin po zażyciu. W przypadku bardziej długoterminowych efektów, takich jak poprawa nastroju, zwiększenie libido, lub wsparcie hormonalne, efekty mogą być zauważalne po kilku tygodniach regularnego stosowania, zwykle od 4 do 12 tygodni.

Regularność jest kluczowa, ponieważ maca działa najlepiej przy stałym, codziennym przyjmowaniu, co pozwala na stopniowe nagromadzenie się substancji czynnych w organizmie

Z czym nie łączyć Maca? 

Należy unikać łączenia Maca z lekami hormonalnymi, lekami na tarczycę, środkami przeciwzakrzepowymi oraz alkoholem.

Kto nie może przyjmować Maca?

Maca jest generalnie uważana za bezpieczną dla większości osób, jednak należy zachować ostrożność w niektórych przypadkach:

Kobiety w ciąży i karmiące piersią: Ze względu na brak wystarczających badań dotyczących wpływu Maca na ciążę i laktację, zaleca się unikanie jej suplementacji w tym okresie.

Osoby z zaburzeniami hormonalnymi: Osoby z problemami hormonalnymi, chorobami wrażliwymi na hormony, takie jak rak piersi, rak macicy, rak jajnika, endometrioza czy mięśniaki macicy powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

Problemy z tarczycą: Ze względu na zawartość jodu, osoby z chorobami tarczycy powinny używać Maca ostrożnie i pod nadzorem specjalisty.

Możliwe efekty uboczne:W rzadkich przypadkach mogą wystąpić objawy takie jak niestrawność, bóle głowy czy bezsenność. W przypadku wystąpienia niepożądanych reakcji należy zmniejszyć dawkę lub przerwać stosowanie.

Podsumowanie

Maca to roślina o wszechstronnym działaniu, która od wieków była ceniona w medycynie ludowej Andów. Dzięki bogactwu składników odżywczych i unikalnym właściwościom adaptogennym, jest idealnym suplementem dla osób pragnących wzmocnić swój organizm i poprawić ogólną kondycję zdrowotną. Regularne stosowanie Maca może przynieść korzyści w wielu aspektach zdrowia fizycznego i psychicznego, jednak zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jej suplementacji.

Spis źródeł i badań:

1. Gonzales G.F. "Ethnobiology and Ethnopharmacology of Lepidium meyenii (Maca), a Plant from the Peruvian Highlands." Evid Based Complement Alternat Med., 2012.
2. Valentová K., Ulrichová J. "Smallanthus sonchifolius and Lepidium meyenii – prospective Andean crops for the prevention of chronic diseases." Biomed Pap Med Fac Univ Palacky Olomouc Czech Repub., 2003.
3. Gonzales G.F., et al. "Effect of Lepidium meyenii (Maca) on spermatogenesis in male rats acutely exposed to high altitude (4340 m)." J Endocrinol., 2004.
4. Ranilla L.G., et al. "Phenolic compounds, antioxidant activity and in vitro inhibitory potential against key enzymes relevant for hyperglycemia and hypertension of commonly used medicinal plants, herbs and spices in Latin America." Bioresour Technol., 2010.
5. Tellez M.R., et al. "Composition of the essential oil of Lepidium meyenii (Walp)." Phytochemistry., 2002.
6. Gonzales C., et al. "Effect of short-term and long-term treatments with three ecotypes of Lepidium meyenii (MACA) on spermatogenesis in rats." J Ethnopharmacol., 2006.
7. Gonzales G.F., et al. "Red maca (Lepidium meyenii) reduced prostate size in rats." Reprod Biol Endocrinol., 2005.
8. "Maca (Lepidium meyenii)." Neuroexpert, https://neuroexpert.org/suplementy/maca-lepidium-meyenii/
9. "Maca." Examine, https://examine.com/supplements/maca/
10. "Maca (Lepidium meyenii)." Mr. Ginseng, http://en.mr-ginseng.com/maca/ 
11. "How Long for Maca to Kick In." Smarter Vitamins, https://smartervitamins.com/blogs/smarter-blog/how-long-for-maca-to-kick-in.
12. "Korzeń Maca - właściwości." Kcalmar, https://kcalmar.com/dietetyk/blog/2019/05/06/korzen-maca-wlasciwosci/.

-----------------

Materiał ma charakter edukacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej.

Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, prasie oraz książkach. Materiał nie jest opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.

W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, by nie przekraczać zalecanej dziennej porcji,i że nie mogą być one stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Pamiętaj, że bardzo ważny i zalecany jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia.